معنی«مشاهده کردن» را همه ی مردم می دانند و با این حال معمولاً بسیار بد مشاهده می کنند. فرض کنیم که شما باید بنای مجللی را مثلاً یک اوپرا را مشاهده کنید. اگر شما مانند 99درصد اشخاص عمل کنید، بی شک از طول به عرض و از بالا به پایین و از یک جزء به جزء دیگر و غیره نگاه خواهید کرد. اگر بعد از 48 ساعت از شما شرح دقیقی از اوپرا بخواهند به خوبی از عهده شرح آن برنخواهید آمد. چرا؟ برای اینکه شما نگاه کرده اید ولی مشاهده نکرده اید.

الف- مشاهده را زا شکل های کلی مانند مستطیل، مربع، مثلث، کره و همچنین توزیع آنها آغاز کنید.

ب- ابعاد و تناسب آنها، مانند طول نسبت به ارتفاع، و غیره را بررسی کنید.

ج- طرز بنا را بررسی کنید: جلوخان، زاویه ها، ستون ها، پنجره ها، آشکوب ها، سقف ها و ... .

د- جزئیات آن را بررسی کنید: گیلویی ها، کنده کاری ها، بند و بست های آهنی، نمونه های تزئینی و غیره.

با این نحوه عمل کردن یک مشاهده واقعی انجام می دهید که در حافظه شما تأثیر بادوامی برجای می گذارد. این روش مشاهده تنها برای بنایی مجلل با ارزش نبوده بلکه در همه جا کاربرد دارد: چشم اندازها، منظره ها، اشیاء، گیاهان، چهره ها و غیره.

همیشه مرحله به مرحله به ترتیب زیر عمل کنید:

- مشاهده شکل عمومی و حجم،

- مشاهده و ارزیابی ابعاد و نسبت ها،

- ساختار عمومی(روند، منظره، سبک، رنگ، و غیره).

- بررسی بخش های مختلف،

- بررسی جزئیات کوچکتر در درون این بخش ها.

اما برای به خاطر سپردن این مشاهدات باید سئوال هایی درباره آنها طرح و جوابهایی برای آنها صورت بندی کنید.

تمرین شماره 19:

یک عکس از آشپزخانه را بردارید و به آن خوب دقت کنید و بعد 8 سئوال طرح نمایید و به سئوالها به صورت حفظی جواب دهید.